De heimelijke gespreksopname op de werkvloer

Inleiding

Afgelopen week vernam ik van een cliënte dat zij (als werkgever) geconfronteerd is met een (heimelijke) gespreksopname door een werknemer. De discussie ging over een wel of niet toegezegde loonsverhoging. Nu cliënte het toch wel vreemd vond dat de werknemer, zonder toestemming, het betreffende gesprek had opgenomen kwam de vraag naar voren of dit eigenlijk wel is toegestaan. Vooral nu iedereen tegenwoordig een mobiele smartphone bezit met opnamefunctie is het erg eenvoudig om snel een gesprek op te nemen en dit later terug te luisteren of als bewijs. In deze nieuwsbrief zal ik dan ook ingaan op de vraag of het een werknemer is toegestaan om op de werkvloer (heimelijk) een gesprek op te nemen.

Wat zegt de wet?

De wet geeft in artikel 139a Wetboek van Strafrecht aan dat het niet toegestaan is om met een technisch hulpmiddel (opnameapparatuur) een gesprek op te nemen zonder deelnemer aan dat gesprek te zijn. Dit wordt zelfs gesanctioneerd met een maximale gevangenisstraf van 6 maanden of een geldboete van de vierde categorie (maximaal € 20.750,-).

Als we artikel 139a Wetboek van Strafrecht nader bekijken dan kan worden geconcludeerd dat het opnemen van een gesprek wel is toegestaan mits diegene die opneemt ook deelnemer is van het gesprek. Het strafrecht kan in deze situatie dus geen sanctie opleggen.

Verder kennen wij in het Nederlandse civiele bewijsrecht de vrije bewijswaardering door de rechter op grond van artikel 152 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Dit betekent dat de civiele rechter zelf bepaalt of een bewijs, waaronder dus ook een heimelijke gespreksopname, toegelaten wordt en welke waardering daaraan gekoppeld wordt.

Wat blijkt uit de arbeidsrechtelijke rechtspraak?

De laatste jaren wordt in arbeidsrechtelijke kwesties steeds vaker een beroep gedaan op heimelijk opgenomen gesprekken om een standpunt te kunnen bewijzen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat steeds meer mensen tegenwoordig een smartphone bezitten met goede opnameapparatuur aan boord en dit ook eenvoudig in te schakelen is.

Uit de rechtspraak blijkt onder andere dat de rechters in het algemeen niet (erg) moeilijk doen over het toelaten van heimelijke gespreksopnames door de werknemer. Een heimelijke gespreksopname kan wel door de rechter buiten beschouwing worden gelaten indien deze onrechtmatig is. Bij de beoordeling of sprake is van onrechtmatig bewijs wordt door de rechter wel een belangenafweging gemaakt maar uiteindelijk staat waarheidsvinding in de civiele rechtspraak voorop waardoor deze belangenafweging al snel in het voordeel uitvalt van diegene die de heimelijke gespreksopname aan de rechter voorlegt.

Toch kan, in specifieke situaties, een heimelijke gespreksopname arbeidsrechtelijke consequenties hebben. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat sprake is van een verstoorde arbeidsrelatie indien een werknemer gedurende een lange tijd heimelijke gespreksopnames maakt op de werkvloer. Tevens kan sprake zijn van (ernstig) verwijtbaar handelen indien een werknemer een gesprek heimelijk opneemt terwijl hij niet zelf bij dit gesprek aanwezig is (dit is tevens strafbaar op grond van art. 139a Wetboek van Strafrecht).

Conclusie

Uit het voorgaande blijkt dat een werknemer op de werkvloer heimelijk een gesprek mag opnemen indien deze zelf deelneemt aan het gesprek en dit (later) als bewijs kan aandragen bij de rechter. Het strafrecht kent geen mogelijkheid om in deze situatie een sanctie op te leggen maar in het arbeidsrecht kan de rechter wel rekening houden met de omstandigheden waaronder de heimelijke opname heeft plaatsgevonden. Het is voor de werkgever dan ook van belang om bij belangrijke gesprekken rekening te houden met de mogelijkheid dat het gesprek door de werknemer wordt opgenomen.

Heeft u naar aanleiding van dit artikel een vraag over heimelijke opnames op de werkvloer of een andere juridische vraag? Neem dan contact op met uw vaste aanspreekjurist bij Keizersgracht Juristen.

K. Peusch