Collaboratieve Mediation: de advocaten doen mee
Mediaton is inmiddels voor de meeste mensen een bekend begrip: onder leiding en met de hulp van een daartoe opgeleide en gecertificeerde professional analyseren partijen hun conflict en de oorzaken daarvan. Vervolgens richt men zich op het vinden van gemeenschappelijke belangen en mede op basis daarvan wordt een oplossing gezocht en doorgaans bereikt.
In mediation is het proces gericht op de inspanningen van de mediator. Hij moet de gemeenschappelijke grond vinden, helpen bij de meningsvorming, suggesties doen en informeren. Maar bovenal ervoor zorgen dat er geen spanningen ontstaan of althans deze trachten te minimaliseren.
Vanuit deze basisvorm van mediation hebben zich nog andere vormen van conflictbemiddeling ontwikkeld.
Een ervan is die van de zogenaamde collaboratieve mediation. Hierbij zijn het de adviseurs van partijen – meestal advocaten – die aan de mediation deelnemen. Dit kan met partijen erbij, maar soms ook zonder. Bij deze methode blijven de advocaten een rol spelen ten behoeve van hun cliënt.
Deze methode van mediation wordt op veel terreinen ingezet, maar helaas vaak te laat.
Je kunt die methode inzetten als blijkt dat beide partijen zich met hun advocaten dreigen in te graven in hun standpunten. Alhoewel iedereen weet dat het sowieso slecht kan uitpakken als men zich te zeer op zijn-eigen-gelijk focust, is het toch vaak de eerste reactie: ” ik heb gelijk, wat denkt die ander wel?” Dus wordt er een advocaat in de arm genomen. Deze kan, meer dan gewenst, vaak niet de neiging onderdrukken om (grotendeels) met zijn cliënt mee te gaan door deze in zijn-gelijk te bevestigen. Daarbij toezeggend dat hij de ander weleens even tot de orde zal roepen, mogelijk onder dreiging met een dagvaarding en een proces!
Als de andere partij zich éven pittig opstelt, zit de sfeer er meteen goed in. Mediation maakt dan alleen nog een kans als een van beide partijen of een van de advocaten afkoelt.
Is dat het geval kunnen advocaten (en partijen) eerst even op verkenning uitgaan. Immers beide partijen hebben hun eigen werkelijkheid, hun eigen waardering van de feiten. Het zou zo maar kunnen dat de kijk van elke partijen nogal gekleurd is in zijn of haar voordeel. Naar aanleiding van het feitenonderzoek kunnen de advocaten besluiten door dat overleg, in de vorm van collaboratieve mediation, veel tijd en kosten van een procedure te besparen.
Waarom niet gewoon overleg, maar collaboratieve mediation? Mediation heeft een aantal belangrijke voordelen. In de eerste plaats voelt elke partij zich gesteund door zijn vertrouwenspersoon. Met hem kan hij tussentijds steeds overleg voeren: je staat er niet alleen voor. Hierboven was het overleg onder leiding van een professional al vermeld. Die heeft de regie en laat partijen zien welke meningen zij verkondigen, wat de gevolgen daarvan zijn en hen kortom bij de les houdt. Een minstens zo belangrijk voordeel van mediation boven ‘gewoon overleg’ tussen partijen en/of hun advocaten is het volgende. Alles wat in het kader van een mediation wordt besproken is strikt vertrouwelijk voor alle (!) betrokkenen. Maar bovendien is geen van de deelnemers gebonden aan welke verklaring, toezegging of belofte dan ook, totdat de mediation is geslaagd en deze toezeggingen etc. in de vaststellingsovereenkomst zijn vastgelegd en door partijen ondertekend.
Die vertrouwelijkheid en vrijheid in het mediation-overleg en ongebondenheid aan toezeggingen en verklaringen is zo fundamenteel, dat als de mediation mislukt en men in rechte gaat procederen, niets van hetgeen tijdens de mediation is besproken aan de rechter mag worden meegedeeld; de rechter zal weigeren die mededelingen te ontvangen.
Te vaak komt men pas tot collaboratieve mediation nadat men al een tijd aan het procederen is. Eindelijk komen beide partijen tot de slotsom dat die weg voor hen beiden alleen maar tijd, energie en geld kost. Bovendien realiseert men zich – eindelijk – dat de uitkomst van het proces onzeker is; immers een vreemde derde – de rechter – gaat beslissen over een probleem waar partijen meer van weten dan de rechter!
Heel vaak komt het voor dat men op initiatief van de rechter gaat ‘schikken’. Of te wel “even tien minuten de gang op”. En dan komt men in de ‘pressure cooker’ tot een vergelijk. Het moge duidelijk zijn dat de kwaliteit van een dergelijk compromis zelden voor beiden bevredigend is.
Als partijen en advocaten na een tijd van procederen zelf tot de conclusie komen dat schikken beter is, blijkt inmiddels veel tijd en geld te zijn weggegooid, terwijl de relaties vaak al verregaand zijn beschadigd. Deze factoren beperken de mogelijkheden om tot een afgewogen schikking te komen.
Aanzienlijk gunstiger is het als de partijen en hun advocaten hun geschil bespreken vóór dat men naar de rechter gaat. Bij de collaboratieve mediation hoeft dat niet samen in een kamer, maar kan ook door middel van ‘pendel mediation’. De mediator inventariseert bij elke partij afzonderlijk wat hun visies zijn en communiceert dat op tactische wijze naar de andere partij. Zodra de mediator meent dat de sfeer en de meningen het toelaten, kan hij voorstellen samen te gaan zitten om oog in oog verder te onderhandelen.
Bij collaboratieve mediation komen naast de ideeën en voorstellen van betrokken partijen ook die van hun advocaten aan bod, die meer ervaring met (soortgelijke) conflicten hebben. De inspiratie van hen kan de ogen van de deelnemers openen.
En vijf weten er meer dan drie!
Mocht u willen weten wat Keizergracht Mediation Centrum u kan bieden, informeert u dan naar een van onze register mediators.
Prof. Dr. Gregor van der Burght
Register mediator
Bel naar: